Circulair bouwen en de betekenis voor het architectenvak

Circulair bouwen is een vorm van duurzamer bouwen. Bij circulair bouwen passen we de principes van circulariteit vanaf het eerste ontwerp op papier toe. Een gebouw is circulair wanneer zowel bij het ontwerp als de bouw en het onderhoud voorraden en materialen in een gesloten kringloop blijven. Zonder schadelijke uitstoot in de lucht, in het water of de bodem.

Het principe van circulariteit

Het principe van circulariteit gaat ervan uit dat alles waarde heeft en niets verloren hoeft te gaan. Een toekomst waarin bouwmaterialen niet meer geproduceerd hoeven te worden, maar hergebruikt kunnen worden, komt in zicht. 

Met deze wetenschap gaan producenten hun materialen nog beter en gemakkelijker te demonteren of te hergebruiken maken. Dat leidt uiteindelijk tot een belangrijke vermindering van de afvalberg en de uitstoot van CO2. 

Nederland Circulair

De overheid heeft ingezet op een volledig circulaire economie in 2050. Maar al vanaf 2023 zullen alle (bouw)aanvragen vanuit de overheid circulair zijn. Om die volledige kringloopeconomie in 2050 te bereiken, moeten we in 2030 al 50% minder primaire grondstoffen gebruiken.

Impact op de bouwsector

Wat betekent dit voor de bouwsector? In het programma van Nederland Circulair 2050 zijn strategische doelstellingen uitgewerkt. De doelstellingen gelden niet alleen voor nieuwbouw, maar ook voor renoveren, verbouwen en zelfs voor slopen.

1. Grond-, weg- en waterbouw gebruiken vooral hernieuwbare grondstoffen.
2. Optimalisatie van de bouwmaterialen over de gehele levensduur van het bouwwerk.
3. Reductie van zo veel mogelijk CO2 in de productiefase en in de gebruiksfase.
4. De bouw speelt proactief in op wensen en vragen vanuit de markt en de consument.

Wat betekent dit voor de architect?

Het spreekt voor zich dat we deze ambitieuze doelstellingen alleen kunnen halen als we al op de tekentafel doordrongen zijn van het concept van circulair bouwen.

• In onze ontwerpen moeten we keuze maken in de materialen en de recyclebaarheid ervan. Mogelijk kunnen we afvalmateriaal zoals beton voor een tweede keer gebruiken. Of kiezen we voor natuurlijke materialen.
• Ook moeten we goed nadenken over de bestemming van het pand en een mogelijke wijzigingen hierin na het einde van de (economische) levensduur. Flexibiliteit is belangrijk.
• Verder is ook de bouwlocatie van belang: hoe zijn de aansluitingen op de bestaande infrastructuur? En hoe kunnen we reiskilometers beperken?

Als architecten zijn we ons goed bewust van onze verantwoordelijkheid ten opzichte van de opdrachtgever en van de maatschappij als geheel. We hebben de kennis om eisen en wensen van de opdrachtgever te vertalen in circulaire ontwerpen en duurzame materialen.

Het is de kerntaak van elke architect om zijn klant te begeleiden bij het bouwproces en daarbij de voordelen van circulair bouwen goed uit te leggen. Bouwen doe je nooit voor de korte termijn, maar vaak voor tientallen jaren. Het is simpelweg onze plicht hier goed over na te denken en over te adviseren.

Hoe zit het met de kosten van circulair bouwen?

Vaak wordt circulair bouwen als een dure bouwmethode gezien. En initieel kunnen de kosten voor een circulair project ook hoger zijn dan voor een regulier bouwproject. 

Maar op de langere termijn verdient de investering zich terug, omdat circulaire gebouwen een langere levensduur hebben en al bestaande gebouwen een herbestemming vinden. Ook zijn circulaire gebouwen slimmer ingericht op duurzame energievoorziening.

Vanaf de start van K3 architectuur letten we scherp op hoe een gebouw in elkaar steekt en welke materialen we op welke plek toepassen. We kiezen zo veel mogelijk voor zuivere, losmaakbare materialen. En we leggen nauwkeurig vast wat we bij herbestemming of sloop kunnen hergebruiken, zodat volgende generaties nooit meer met een berg ‘puin’ blijven zitten.

Circular Design Collective

In 2020 waren we een van de 6 partners van het eerste uur van het Circular Design Collective, waarin naast K3 architecten ook New Horizon, Superuse, VAN AKEN Concepts, Architecture & Engineering, Vector-i, IMd Raadgevende Ingenieurs, DOOR architecten en OMRT participeren.

Alle partners in het collectief hebben de ambitie samen het grootste circulaire ontwerpbureau in de Nederlandse bouw te vormen en alle benodigde disciplines te vertegenwoordigen.

Kortom, K3 architectuur is klaar voor een circulaire toekomst. Die vind je nu al terug bij ons op de tekentafel én in ons portfolio. Bijzonder trots zijn we op het voormalige entreepaviljoen van Centraal Station Arnhem en het voormalige Station Klarendal, die beide een prachtige nieuwe bestemming hebben gekregen.